امام (ره) در قاب سینما و تلویزیون تصویری که هم‌سنگ بنیان‌گذار انقلاب نیست

18:01:18 1395/03/15

کتایون کیخسروی: بی‌گمان شخصیت امام خمینی (ره) و زندگی سیاسی‌اش به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی می‌توانست دستمایه ساخت سریال‌های جذاب و فیلم‌های سینمایی پرمخاطب باشد، اما انگار هنوز هیچ کارگردانی به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و باهدف ساخت یک اثر شاخص در سینما و تلویزیون ملی ایران برای گام برداشتن در این راه پیدا نشده و تمام تلاش‌هایی که در این حوزه رخ‌داده بی‌فایده و به‌شدت ضعیف بوده است تا جایی که هرسال و در آستانه سالروز رحلت امام (ره) این پرسش مطرح می‌شود که چرا روی پرده و قاب تلویزیون تصویری دقیق از لحظات جذاب دوران مبارزه و رهبری امام خمینی (ره) را در حافظه بصری‌مان ثبت و ضبط نکرده‌ایم؟ درحالی‌که زندگی سیاستمداران و رهبران سیاسی مثل گاندی، مالکوم ایکس، ماندلا و ... سال‌هاست موضوع ساخت فیلم‌های سینمایی و حتی سریال‌های تلویزیونی بوده و البته اکثر این دست آثار تبدیل به نمونه‌هایی شاخص در ژانر خود شده اما اینجا در ایران خودمان باوجود برخورداری از چهره‌ای شاخص مثل امام خمینی (ره) که صاحب شیوه و مشی خاصی در سیاست و رهبری بوده و به‌عنوان بنیان‌گذار یک نظام تازه شناخته می‌شود و البته دستیابی راحت به جزئیات مبارزات و دوران رهبری ایشان هنوز در این زمینه ساخت فیلم و سریال با محوریت زندگی این شخصیت بزرگ به‌شدت فقیریم. برخی معتقدند شاید علت اصلی کم‌کاری فیلم‌سازان را باید حساسیت‌های ویژه‌ای دانست كه درباره امام خمینی (ره) وجود دارد؛ درواقع طبیعی است که به تصور كشیدن زندگی مردی كه 15 سال با حكومت شاهنشاهی مبارزه كرد و با رهبری نظام جمهوری اسلامی در دوران دشوار و پیچیده 8 سال دفاع مقدس نقش ویژه‌ای در تاریخ سیاسی و اجتماعی معاصر ایران ایفا کرد به‌طور حتم حساسیت‌هایی را باعث خواهد شد و شاید حتی جسورترین فیلم‌سازان ایرانی نیز برای ورود به این عرصه هراس داشته‌اند و حتی آن‌هایی که اندک تلاشی در این زمینه داشته‌اند بارها در حین ساخت آثارشان دچار تردیدهایی اساسی شدند. بااین‌همه تاكنون دو فیلم سینمایی بانام «فرزند صبح» و «صنوبر»، تله‌فیلم‌های «یازده دقیقه و 30 ثانیه» و «سال‌های حادثه» و چند انیمیشن با محوریت شخصیت امام خمینی (ره) ساخته‌شده است. ضمن اینکه حدود سه سال قبل معاونت سیما به شبكه سه سیما مأموریت داد تا یك مجموعه تلویزیونی با محوریت زندگی و مبارزات سیاسی امام خمینی (ره) تولید كند كه مراحل تحقیق و نگارش آن سپری‌شده، اما هنوز خبری در خصوص ساخت اثری جدید با این مضمون منتشرنشده است. فرزند صبح: دوازده سال قبل بهروز افخمی برای ساختن مهم‌ترین فیلم مربوط به امام خمینی (ره) کارش را شروع کرد، اما یکی از پرحاشیه ترین پروژه‌های سینمایی را رقم زد. قرار بود افخمی به پیشنهاد موسسه ترویج آثار امام خمینی (ره) فیلمی از دوران رهبری امام (ره) را بسازد اما خودش تصمیم گرفت از دوران کودکی و مبارزات دهه 40 ایشان فیلمی تهیه کند. در این راه او با حاشیه‌های فراوانی مواجه شد و غیرازاینکه این کار بارها دچار وقفه‌های طولانی شد مشکلات زیادی در این پروژه به وجود آمد. حریق دکور و ساختن دوباره آن، حاشیه‌های مربوط به انتخاب بازیگران، دوبله، آهنگسازی، صداگذاری و تدوین اخبار مربوط به ساخت این فیلم را تبدیل به کسالت بارترین اخبار سایت‌ها و روزنامه‌های سینمایی کرده بود تا اینکه سرانجام در جشنواره فجر سال 89 از فیلم افخمی رونمایی شد. محصول ارائه‌شده البته آن‌قدر ضعیف بود که در همان جشنواره صدای همه را درآورد تا افخمی مجبور به پاسخگویی شود. به دنبال این اعتراضات قرار شد افخمی با تدوین دوباره اثر، فیلم خوش‌ساخت‌تری را راهی اکران عمومی کند اما مشکلاتی با موسسه تهیه‌کننده فیلم پیدا کرد و هنوز هیچ اتفاق تازه‌ای در این خصوص رخ نداده و فیلم هم به نمایش درنیامده است. صنوبر: فیلم، سریالی که مجتبی راعی در سال 80 ساخت هم چنگی به دل نمی‌زد.در این فیلم محور داستان وقایع پس از دوران مشروطیت تا روی کار آمدن رژیم پهلوی به تصویر کشیده شد و البته دوران نوجوانی امام خمینی (ره) نیز بخشی از فیلم را به خود اختصاص داد. این فیلم با مشارکت دفتر طرح و برنامه شبکه یک سیما و موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) تهیه شد اما هرگز نتوانست سروصدایی به پا کند و جزو آثار متوسط تلویزیون شناخته شد. تنها سروصدای فیلم مربوط به اعتراض بخشی از طایفه بختیاری‌ها بود که اعتقاد داشتند در این فیلم تصویر بدی از آن‌ها به نمایش درآمده و حتی این‌گونه به تماشاگر القا می‌شود که انگار پدر امام (ره) را نیز مردم این طایفه به قتل رسانده‌اند. یازده دقیقه و 30 ثانیه: بازهم پای بهروز افخمی در میان بود و البته دوباره ایفای نقش امام (ره) به عبدالرضا اکبری سپرده شد. این تله‌فیلم ابتدا با تدوین آیدین پسر افخمی ساخته شد، اما دوباره تدوین به مرحوم سیف‌الله داد سپرده شد. داستان این تله‌فیلم در اولین روزهای جنگ تحمیلی و هم‌زمان با اولین حمله عراق به تهران و بمباران فرودگاه مهرآباد اتفاق می‌افتد. چند نفر از گروه فیلم‌برداری سازمان صداوسیما مأمور می‌شوند که بعد از بمباران فرودگاه به جماران بروند و پیغام امام را ضبط کنند تا به اخبار ساعت ۸:۳۰ برسانند. گروه راهی جماران می‌شوند تا پیغام را ضبط کنند، هنگام ضبط سخنرانی امام اتفاقاتی می‌افتد و... سال‌های حادثه: چهار سال قبل یکی از کارگردانان جوان درصدد ساخت یک تله‌فیلم دیگر درباره ایشان برآمد. سال‌های حادثه عنوان اثری است که صحنه‌هایی از قیام مردم پیشوای ورامین در 15 خرداد، بخشی از درگیری‌های خیابانی قبل انقلاب و همچنین ترورها و بمب‌گذاری‌های عوامل ضدانقلابی بعد از انقلاب را روایت می‌کند، اما داستان این تله‌فیلم در مورد پسربچه‌ 8 ساله‌ای به نام «احمدعلی» است که پدرش را ازدست‌داده و با مادرش زندگی سختی را در خانه مردی از ساواکی‌های سابق به نام «اردلان» - که اکنون از عوامل ضدانقلاب است - دارد. در این تله‌فیلم ولی‌الله مؤمنی ایفاگر نقش امام (ره) بوده است و غیر از دوبله کار به دست نیروهای متخصص و شاخص صحنه‌های مستند و اکشن هم به آن جذابیت‌هایی داده اما همچنان نمی‌تواند اثر شاخص و خاصی در این زمینه به‌حساب بیاید. ۵۷۲۴۵

تله سینما

خبرآنلاین