به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی «تاثیر ارتباط سینما و مراکز تخصصی و تحقیقاتی در تولید آثار سینمایی» با بررسی موضوعی فیلم سینمایی «سیانور» عصر دیروز شنبه ۱۸ اردیبهشت با حضور بهروز شعیبی کارگردان، مسعود احمدیان فیلمنامه نویس، سیدمحمود رضوی تهیه‌کننده و صفاالدین تبرائیان نویسنده و پژوهشگر تاریخی در غرفه مرکز اسناد انقلاب اسلامی در بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
«سیانور» نقض تاریخ نکرده است
بهروز شعیبی در این نشست گفت: ویژگی فیلم «سیانور» در روایت صادقانه یک دوره تاریخی آنهم بدون قضاوت است. در بحث روایت صادقانه از تاریخ، ادبیات بسیار بهتر از سینما و تلویزیون فعالیت کرده است و این رسانه‌ها به دلیل جهت‌گیری‌های خود مخاطبانشان را از دست داده‌اند. «سیانور» اما یک نگاه جدید به تاریخ معاصر است.
وی افزود: ما در هیچ جایی از این فیلم نقض تاریخ نداشته‌ایم و همه اتفاق‌ها منطبق با واقعیت‌های تاریخی است که بر اساس پژوهش‌های فیلمنامه‌نویس آقای مسعود احمدیان به فیلم راه پیدا کرده‌اند. فیلم «سیانور» را نباید با پیش‌زمینه‌ای که از فیلم‌ها و سریال‌هایی که در ذهن داریم، ببینیم. باید اشاره کنم که عموم این فیلم‌ها و سریال‌ها منطبق با واقعیت‌های تاریخی نیستند.
کارگردان فیلم «سیانور» ادامه داد: در سینمای داستانی حتما باید یک خط قصه و روایت را دنبال کرد تا مخاطب تا انتهای فیلم همراهی کند. به همین دلیل ما نمی‌توانستیم یک کالبدشکافی جامع از سازمان مجاهدین خلق را در فیلم انجام دهیم، بنابراین بسیاری از شخصیت‌های مهم سازمان در این فیلم حضور ندارند. امیدوارم درباره دیگر شخصیت‌های سازمان از جمله تقی شهرام که بسیار مرموز و پیچیده بود نیز فیلم‌های سینمایی مستقلی ساخته شود.
فیلمنامه‌نویسان کمتر پژوهش می‌کنند
مسعود احمدیان فیلمنامه نویس «سیانور» نیز در این نشست گفت: بارها شنیده‌ایم که منتقدان عمده‌ترین مشکل در سینمای ایران را ضعف فیلمنامه‌ها بیان کرده‌اند. این سخن درستی است اما یک پیش‌نیاز دارد و آن بحث تحقیق و پژوهش در سینمای ایران است. به عبارتی نویسندگان کمتر برای نگارش فیلمنامه‌‌های خود تحقیق می‌کنند.
وی افزود: زمانی که پژوهش برای نگارش فیلمنامه «سیانور» را شروع کردم تنها سه کتاب «از نهضت آزادی تا مجاهدین: خاطرات لطف الله میثمی»، «خاطرات عزت شاهی» و «خاطرات احمد احمد» درباره سازمان مجاهدین خلق ایران منتشر شده بود. همچنین تعدادی از شخصیت‌ها نیز بودند که البته تمایل چندانی برای سخن گفتن از دوران فعالیت سازمان در پیش از انقلاب نداشتند. در نهایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی کتاب‌های مهمی را در این موضوع منتشر کرد و من بر اساس آنها توانستم فیلمنامه را کامل کنم.
انصاف را در نقل تاریخ رعایت کنیم
احمدیان ادامه داد: عمده‌ترین دغدغه ما در راستای تولید فیلم «سیانور» آشنایی نسل جدید با شرایط تاریخی شکل گیری سازمان مجاهدین و تغییر ایدئولوژیک آنها بود. همین دغدغه کار را بسیار مشکل می‌کرد چرا که این نسل سال‌ها از آن دوران فاصله دارد و ما باید بسیار تلاش می‌کردیم با رعایت انصاف چهره واقعی شهیدان مجید شریف واقفی و مرتضی صمدیه لباف را به آنها بشناسانیم.
فیلمنامه‌نویس «سیانور» همچنین با اشاره به این نکته که حتی شخصیت‌های ساواکی فیلم نیز مانند واقعیت و در نهایت انصاف به تصویر کشیده شده‌اند، گفت: سازمان اطلاعات و امنیت ۱۳ اداره کل داشت که اداره سومش مربوط به امنیت داخلی بود و البته شکنجه‌گران نیز در این اداره فعال بودند. ما با استفاده از منابع متقن در آن دوره شخصیت‌های ساواکی فیلم را طراحی کردیم و این کار نیز بسیار منصفانه بوده است. ایکاش پیش از آنکه «سیانور» ساخته می‌شد، کارگردانان و پژوهشگران مستندهای تاریخی درباره آن دوره تولید می‌کردند تا مردم چهره واقعی و درست آنها را بشناسند.
احمدیان در ادامه رعایت انصاف در فیلم‌های تاریخی را عامل جذب مخاطبان عنوان کرد: در بسیاری از سریال‌های مربوط به دوران پیش از انقلاب اسلامی، ساواکی‌ها به صورتی کلیشه‌ای احمق معرفی شده‌اند. این در صورتی است که بسیاری از ساواکی‌ها انسان‌های هوشمندی بودند. اگر این افراد احمق بودند پس چگونه توانستند بسیاری از حرکت‌های انقلابی و گروه‌ها را شناسایی و قلع و قمع کنند؟
این فیلمنامه نویس همچنین موضوع «سیانور» را فراتاریخی خواند و گفت: زنده‌یادان مرتضی صمدیه لباف و مجید شریف واقفی چهره‌هایی اصولگرا بودند که راه و مشی آنها مبارزه مسلحانه با رژیم پهلوی بود. آنان در راستای این مبارزه مسلحانه بر اساس موازین شرعی عمل می‌کردند. چند سال پس از آغاز فعالیت این دو شخصیت مرموزی به نام تقی شهرام همراه آنها شده و می‌گوید که مبارزه بر اساس اصول اسلام درست نیست و برای مبارزه هدفمند تغییر ایدئولوژیک بدهید.
وی ادامه داد: صمدیه لباف و شریف واقفی بر موازین دینی خود در مبارزه پافشاری کرده و سعی داشتند با گفتگو دیگران را بر تغییر ندادن مشی اسلامی خود راضی کنند و متاسفانه جان خود را بر سر این راه گذاشتند. این رویداد تاریخ مصرف نداشته و در همه زمان‌ها کارآیی دارد. فیلم «سیانور» نیز با بازخوانی این رویداد می‌خواهد به مخاطبان خود بگوید که باید به اندیشه و تفکر احترام گذاشت. جامعه امروز ما و جامعه آینده به این نوع نگاه احتیاج دارد.
هشت سال تحقیق برای نگارش «سیانور»
دیگر سخنران این نشست سید محمود رضوی تهیه کننده «سیانور» بود. وی در بخشی از سخنان خود گفت: هر فیلمسازی می‌تواند درباره هرکدام از برهه‌های تاریخ کشورمان فیلم بسازد به شرط آنکه منابع کافی از آن دوره تاریخی در اختیار داشته باشد.
وی افزود: مسعود احمدیان برای نگارش فیلمنامه «سیانور» هشت سال تحقیق کرد. همچنین بهروز شعیبی نیز برای کارگردانی این فیلم بیش از یک سال مطالعه و پژوهش کرد تا بتواند آشنایی کاملی با فضای آن دوره تاریخی داشته باشد. باید اشاره کنم که در سینمای ایران فیلم‌های بسیار کمی درباره تاریخ معاصر به ویژه درباره شخصیت‌های تاریخی تولید شده و این ضعف بزرگی است.
رضوی در ادامه با اشاره به این نکته که اگر منابع تولید شده از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی نبود فیلم «سیانور» نیز ساخته نمی‌شد، گفت: جذابیت تولید این فیلم برای خود من پرداختن به دوره‌ای از تاریخ کشورمان بود که در سینمای ایران توجهی به آن نمی‌شد. باید اشاره کنم که اگر منابع متقن و درجه یک تولید شده توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی نبود، شاید این فیلم به مرحله تولید نمی‌رسید.
صفاالدین تبرائیان نیز در این نشست اشاره کرد: گروه سازندگان فیلم «سیانور» با شجاعت تمام نخستین فیلم درباره جریان‌های سیاسی قبل از دوران انقلاب اسلامی را ساختند. فیلمنامه این اثر و کارگردانی آن درجه یک است.
وی افزود: نمی‌دانم مخاطب جوان چه ارتباطی با فیلم برقرار می‌کند، اما من که دوران فعالیت سازمان و تغییر ایدئولوژیک آنها را درک کرده‌ام ارتباط خوبی با فیلم برقرار کرده و روایت آن را درست و با انصاف دیدم.
تبرائیان در بخش پایانی سخنان خود گفت: شناخت ماهیت سازمان مجاهدین خلق ایران برای نسل امروز بسیار مهم است. اکنون ما با معضلی به نام «فرقه رجویه» روبه‌رو هستیم که پلیدترین سازمان معارض با انقلاب اسلامی ایران است. این فرقه تمام انواع جرم و جنایتی را که فرقه‌های تکفیری بر سر ملت‌های مظلوم عراق و سوریه می‌آورند، پیشتر بر سر ملت ایران آورده است.
«سیانور» دومین ساخته بلند سینمایی بهروز شعیبی پس از فیلم «دهلیز» است. این فیلم در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد و با استقبال مردم و منتقدان روبرو شد.
در خلاصه داستان «سیانور» آمده است: پایان یک سکوت طولانی! امیر و هما پس از مدتی یکدیگر را می‌یابند در حالیکه یک انتخاب بیشتر ندارند، سیانور یا زندگی! و آنها زندگی را انتخاب می‌کنند.
در این فیلم مهدی هاشمی، هانیه توسلی، حامد کمیلی، پدرام شریفی، بابک حمیدیان، بهنوش طباطبایی، رضا مولایی، فرزین صابونی، فریدون محرابی، سارا توکلی، وحید حبیبیان، وحید رونقی و آتیلا پسیانی به ایفای نقش پرداخته‌اند.