اکران «قصه‌ها»؛ پایان قدرت‌نمایی دلواپسان در سینما
07:50:30 1394/02/29
اکران عمومی «قصه‌ها» از دو منظر اتفاق مهمی است. نخست آنکه یک فیلم بسیار خوب پس از مدتی انتظار به اکران عمومی درآمد و در محاق نماند و دوم آنکه مدیریت سینما برای نخستین بار سفت و محکم پای مجوزش ایستاد و به سمپاشی‌های جمعی محدود وقعی ننهاد.
به گمانم این اتفاق دوم اگر از اولی مهمتر نباشد، کم اهمیت‌تر نیست. در بیش از یکسال و نیمی که از فعالیت مسئولان سینمایی می‌گذرد، جدا از اقدامات موثر و مثبت سازمان سینمایی، لااقل در سه چهار مورد مشخص، آنها با ملاحظه‌کاری در مقابل کارشکنی دلواپسان، عرصه را واگذار کردند و از خیر اکران فیلم‌هایی مثل «عصبانی نیستم»، «خانه پدری» و همچنین «قصه‌ها» و این آخری «خانه دختر» گذشتند.
تغییر جوایز «عصبانی نیستم» در جشنواره سی و دوم اوج عقب‌نشینی بی‌فایده مسوولان سینمایی و لکه تیره‌ای در کارنامه آنان بود. پیامد این اتفاق این شد که جماعت شکست خورده انتخابات 92 که قصد کرده بودند تلافی آن ناکامی را برسر حوزه فرهنگ درآورند، گام به گام پیش آمدند و از هیچ تلاشی برای سنگ‌اندازی بر سر راه وزارت فرهنگ و ارشاد فروگذار نکردند. این کارشکنی‌ها کم‌کم به نمادی از قدرت‌نمایی دلواپسان مقابل دولت یازدهم بدل شد و موفقیت دو سه مورد از این کارشکنی‌ها و عقب نشینی‌های مسوولان سینمایی و فرهنگی، آنان را جری‌تر کرد و گمان بردند با یک تیتر و گفت‌وگو با یک نماینده می‌شود هر چیزی را در سینما عوض کرد.
سناریوی این سنگ‌اندازی تاکنون اصلا پیچیده نبوده؛ باید عده‌ای از عوامل رسانه‌ای و ایادی مسوولان قبلی حوزه سینما نقش منتقدان دلسوز و دلواپس را بازی کنند و ظاهرا از طریق رصد کردن فیلم‌ها و سیاست‌ها، با واکنش‌های تند و زدن برچسب‌هایی بی‌اساس همچون سیاه‌نما و حامی فتنه و انگ‌های نامربوط و ناروای دیگر، با کمک اهرم‌هایشان جلوی اکران برخی فیلم‌ها را بگیرند و مسوولان سینمایی را ناکارامد نشان دهند.
در این راه حمایت چند تن از نمایندگان مجلس را _ که نوعا آن فیلم‌ها را ندیده‌اند _ نیز با خود همراه کنند که به اقدامات و سخنان غیرقانونی‌شان لباس قانون بپوشانند. از سوی دیگر حوزه هنری و گاه شهرداری نیز با در دست داشتن تعداد زیادی سینما با آنان همسو شده و با تمکین نکردن از تصمیمات ارشاد و نادیده گرفتن مجوزهای رسمی از اکران برخی فیلم‌ها در سالن‌های تحت مالکیت خود خودداری کنند. اما مرجع قانونی تصمیم‌گیری و مسوول اعمال قانون در حوزه سینما، کیست؟ طبعا وزارت ارشاد اسلامی، سازمان سینمایی و شوراهای زیرمجموعه آن نمایندگان رسمی جمهوری اسلامی در حوزه فرهنگ و سینما و تنها مرجع رسمی تصمیم‌گیری در زمینه اکران یا توقیف فیلم‌ها هستند.
شورای پروانه نمایش که عده‌ای از متشرعین و چهره‌های موجه از جمله رییس سازمان تبلیغات اسلامی در آن عضویت دارند، مجوز نمایش فیلمی را در سینماهای کشور صادر می‌کند ولی حوزه هنری راسا تصمیم به بایکوت همان فیلم می‌گیرد. طبعا این اقدام کاملا غیر قانونی است. همانطور که در دولت گذشته نیز همین اقدام غیرقانونی توسط حوزه انجام شد ولی سازمان سینمایی وقت، به درستی پای اکران آنها ایستاد تا تنها اقدام مثبت شمقدری در دوره چهارساله مسوولیتش رقم بخورد. جالب آنکه حالا شمقدری و رسانه‌هایش، همسو با حوزه هنری در جلوگیری از اکران فیلم‌ها بسیار فعال و موثر عمل می‌کنند.
در انتهای سال گذشته رئیس سازمان سینمایی حداقل در دوسه نوبت، با تندی و عتاب، دلواپسان و خرابکاران عرصه سینما را نواخت و وعده قاطعیت بیشتر را در سال پیش رو داد. تقدیر از صبر و سکوت کیانوش عیاری کارگردان «خانه پدری» _ که پس از دوسه روز اکران با فشار تندروهای دلواپس از پرده پایین کشیده شد_ و حضور در پشت صحنه فیلم تازه رضا درمیشیان نیز نشان از آن داشت که رییس سازمان سینمایی بنا دارد روشش را در مقابل مخالفان تعییر دهد. حالا با اکران «قصه‌ها» به نظر می‌آید قاطعیتی که که یک سال و نیم انتظارش را می‌کشیدیم پایش به ساختمان بهارستان باز شده است.
شاید اگر هنگام اکران «عصبانی نیستم» و یا «خانه پدری» این شجاعت به خرج داده می‌شد حالا اوضاع، بهتر از اینها بود، اما همین حالا هم این قاطعیت را باید ارج گذاشت و به فال نیک گرفت. سینمای ایران نیازمند حمایت بیشتری از سوی سازمان سینمایی است به ویژه در برابر حملات ناجوانمردانه دشمنان سینما که در لباس ارزش‌ها درصدد لطمه زدن به وزارت ارشاد، تخریب سازمان سینمایی و البته رسیدن به منافع و مطامع شخصی و گروهی خود هستند. «قصه‌ها» یکی از فیلم های ارزشمند این سال‌ها، برخلاف اتهام‌های دلواپسان، فیلمی واقعگراست که تلاش می‌کند با مردم این سرزمین همراه و همدل باشد و نارسایی‌های اجتماعی را دلسوزانه مقابل چشمان مخاطب بگذارد. فیلمسازی را که تا این اندازه صادقانه، وجدان عمومی را به چالش می‌کشد باید ستود. اما اینجا ایران است. گاهی جای بعضی چیزها عوض می‌شود؛ دروغگویان و سارقان قدر می‌بینند و هنرمندان ارزشمند و اندیشه‌ورز به محاق می‌روند.
تماشاگران امروز. 27 اردیبهشت 94
5858