تیرانداز: فکر نمی‌کنم مردها عامل شکست هستند/کارگردان و عوامل «تقدیربازان» از این نمایش گفتند
23:15:02 1394/02/06
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در این نشست خبری که علیرضا سعیدی مجری آن بود، سیما تیرانداز کارگردان، هاله مشتاقی‌نیا نویسنده نمایشنامه، روزبه حصاری، یمین آتشی، نورا هاشمی، فرناز رهنما و بهاره مشیری بازیگران «تقدیربازان» حضور داشتند.
تیرانداز درباره این نمایش گفت: «پیش از جشنواره سی و سوم تئاتر فجر یک ماه و نیم برای آماده شدن «تقدیربازان» زمان گذاشتیم و در عجله و شتاب کاری زمان جشنواره که طبیعی است، برای اجرا آماده شدیم. خوشبختانه گروهی همراه و همدل در این نمایش داشتیم. نویسنده خوب خانم هاله مشتاقی نیا که در طول کار همراه و همدل بود و بازیگرانی که در بهتر شدن نمایش تاثیر داشتند. خوشبختانه با فاصله ای اندک از جشنواره تئاتر فجر، زمان اجرای عمومی به ما داده شد و دوباره گروه را در کنار هم داشتیم و برای این اجرا آماده شدیم. فارغ از شتاب جشنواره فرصتی شد تا روی جزئیات و شخصیت پردازی بیشتر کار کنیم.»
مشتاقی‌نیا نویسنده این نمایش هم در جمع خبرنگاران گفت: «متن برشی است از زندگی شش شخصیت. نسخه اولیه را سال 1388 نوشتم و در طی این سال‌ها روی آن کار کردم و بازنویسی‌هایی داشتم. زمانی که برای اجرای این نمایش با خانم تیرانداز همراه شدیم بازنویسی هایی در طول تمرین و آماده شدن برای اجرا داشتیم. این نمایش بهترین تجربه من تا امروز است، در کنار خانم تیرانداز که سلیقه و نگاه مشترک داریم، گروهی خوب و صمیمی داشتیم و از این تجربه و همکاری لذت بردم.»
تیرانداز درباره تعلق خاطرش به نقد اجتماعی در آثارش گفت: «در من همیشه این دغدغه وجود دارد که آثارم برشی از دورانی باشند که سپری می‌کنیم. این نگاه را از اولین تجربه کارگردانی ام داشته‌ام. در طی سال ها این دغدغه و نگرش در من عمیق تر و جدی تر شده. دوست دارم درباره مسائل اجتماعی و دنیای انسان ها صحبت کنم و از مشکلات و تنش های زندگی مدرن امروز بگویم. «تقدیربازان» حاصل یک کار گروهی خوب است. ریشه آن در متنی است که واکاوی در اجتماع امروز و روابطی است که در هم تنیده شده و در اجرا هم سعی کردیم به روایتی امروزی از دنیای اطرافمان برسیم.»
این بازیگر و کارگردان ادامه داد: «در «تقدیربازان» با ساختار اپیزودیک روبرو هستیم. نمایش بدون تعصب، داوری و نصیحت برشی از زندگی امروزی را به تصویر می‌کشد. تجربیاتی که هر یک داشتیم در اجرا به کمک آمد. مسئله متن، نمایش پیچیدگی روابط است. من هم در اجرا این وجه را نشان دادم. به ویژه این مسئله را مطرح کردیم که تنهایی انسان ها در چه مسائلی ریشه دارد. تنهایی محدود به جامعه ما نیست و یک معضل جهانی است. شاید شناخت از خودمان بتواند درک این تنهایی را ساده تر کند. شناخت می تواند باعث شود اشتباهاتمان را بپذیریم و در قضاوت درباره دیگران دچار خطا نشویم.»
تیرانداز درباره زمان اجرای عمومی «تقدیربازان» افزود: «اجرای این نمایش از هشتم اردیبهشت ماه آغاز می شود. هر شب ساعت 20 در سالن چهارسو که یکی از بهترین سالن های تئاتری است، میزبان دوستداران هنر تئاتر هستیم. مدت نمایش 70 دقیقه است و 28 اجرا داریم. به سنت تئاتر شهر، اجرای نخست که هفتم اردیبهشت ماه برگزار می شود، اختصاص به عکاسان دارد.»
او درباره ویژگی بصری نمایشش گفت: ««تقدیربازان» از نظر نور و موسیقی نیازمند فضایی ویژه بود و سالن چهارسو بیشترین امکان را برای اجرای درست نمایش به ما می داد. این سالن استانداردی که مد نظر داشتیم در اختیارمان می‌گذاشت و خوشحالم که برای اجرای عمومی به این سالن آمدیم.»
تیرانداز درباره شیوه کارش در این نمایش توضیح داد: «به طور حسی به این شیوه رسیدم. همان طور که در بازیگری بیشتر به حس متکی هستم، در کارگردانی هم این شیوه را دنبال کرده‌ام. «تقدیربازان» مختصاتی داشت که شاید اجرایش را کمی دشوار و پیچیده می‌کرد. تمام بازیگران 70 دقیقه روی صحنه هستند، این موضوع مهمی است. زمانی که متن را خواندم و به اجرایش فکر کردم، ورود و خروج بازیگرها برایم مهم شد، ماهیت متن طوری بود که باید با دقت در مورد این بخش کار طراحی می کردم و بلاخره به نتیجه رسیدم.. جنسی که متن داشت، من را به این باور رساند که با نمایش حسی برخورد کنم. بر اساس حسم به طراحی دکور، نور و میزانسن فکر کردم.»
او افزود: «آنچه در «تقدیربازان» مهم است شخصیت‌ها و احوال آنهاست، نه موقعیت مکانی. در چنین فضایی دکور کارکرد و ویژگی منحصر به فرد پیدا می‌کند. دکور این نمایش یکی از امتیازهای آن است و به نظرم کاملا متناسب با متن و کارگردانی است. آکساسوار مینی‌مالیستی در عین حال کاربردی است و هر چه در صحنه می بینیم، کارکرد دارد. اشیا در نمایش ما مهم هستند، یک لیوان، گوشی تلفن که وسیله ارتباط افرادی است که در تعاملشان دچار مشکل شده اند. کاغذی که رد و بدل می‌شود و ...»
این کارگردان در بخش دیگری از نشست خبری نمایش «تقدیربازان» گفت: «من یک پلات و چند مهره داشتم. با حرکت دادن مهره ها به این فکر می کردم که چطور بازیگرانم در صحنه حرکت کنند تا مفهومی که مد نظر دارم بهتر به مخاطب منتقل شود. آنچه در طراحی و میزانسن مد نظر داشتم نزدیک شدن به خود زندگی بود. هر نوع تصنع می توانست به واقعی بودن این حس زندگی لطمه بزند.»
تیرانداز در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره نگاه حاکم بر اثر گفت: «در «تقدیربازان» نگاه جنسیتی وجود ندارد. اصلا به موضوع این طور نگاه نکردم که شخصیت‌های مرد مقصر ناکامی و گسست‌ها هستند. در متن خانم مشتاقی‌نیا هم این نگاه وجود نداشت. بحث نمایش درباره آدم‌ها است، درباره تنهایی‌ها، روابط و خلاهای عاطفی آنها. شخصیت‌ها را می توان نماینده یک قشر یا یک طبقه دانست، اما زن یا مرد بودنشان باعث نشده به سمت آنها متمایل شده یا موضع گیری کنیم.»
آتشی بازیگر «تقدیربازان» در این بخش و درباره نگاه حاکم بر اثر گفت: «نگاهی که خانم تیرانداز و مشتاقی نیا به شخصیت ها و قصه دارند، کاملا انسانی و بدور از تعصب و داوری است. در «مرد مقابل» نمایش قبلی این گروه هم این زاویه دید وجود داشت و باعث شده هر دو اثر فارغ از جنسیت، تلاشی برای واکاوی مسائل زنان و مردان باشند.»
سیما تیرانداز گفت: «من هرگز نگاه جنسیتی را دوست ندارم، در بازیگری هم این نوع نگاه را ندارم. به نظرم آدم خوب و بد وجود ندارد. همه ما شخصیت‌هایی خاکستری هستیم. بحثی که در «تقدیربازان» داریم هم فراتر از خط کشی جنسیتی است و مسئله انسان امروز است. در «مرد مقابل» هم شما مرد خوبی می دیدید که سعی می کند همسر هنرمندش را خوشبخت کند، اما موفق نیست. آنجا هم زن خوبی وجود داشت که پای زندگی مشترک ایستاده بود، اما خوشبخت نبود. پایان نمایش با این سوال در ذهن تماشاگر همراه بود که چرا این زوج این وضعیت را دارند. بحران آنها به دلیل عدم شناختشان از هم و نیازهایشان به وجود آمده بود. حالا در «تقدیربازان» باز هم نبود شناخت از خود و دیگری در رابطه وجود دارد. عاملی که به بسیاری از جدایی‌ها و گستت‌ها می انجامد.»
این کارگردان ادامه داد: «شاید کلید موفقیت ما شناختن همدیگر، شناخت و درک از اشتباههایمان باشد تا دیگران را مقصر وضع موجود قرار ندهیم. شما در این نمایش با موقعیتی روبرو هستید که شخصیت‌های طرف هر ماجرا، صحبت می کنند و از حس و حالشان می‌گویند. شما به عنوان مخاطب می‌توانید حرف هر طرف را بشنوید و متوجه سو تفاهم‌ها شوید.»
آتشی درباره همکاری با سیما تیرانداز گفت: «من 9 سال روی صحنه نرفتم و پشت صحنه مشغول به کار بودم. به اعتماد و اطمینان خانم تیرانداز دوباره تصمیم به تجربه بازیگری گرفتم و از اعتماد ایشان متشکرم. کار با خانم تیرانداز به شدت سخت اما لذت بخش است. ایشان بازیگر و بازیگردان فوق العاده ای هستند. اما این امکان را به بازیگر می دهند که نقش را دریابد، زوایای مختلفش را کشف کند. حتی مسیری را که پیموده رها کرده و دوباره از نو شخصیت را کشف و بازی کند. این‌ها جذاب است.»
آتشی ادامه داد: «زمانی در بازیگری به بن بست می‌خوری، اما کارگردان کاربلد و حرفه‌ای کسی است که می تواند تو را از بن بست نجات بدهد. تجربه بیست و چند ساله خانم تیرانداز در بازیگری باعث می شود در طول کار با ایشان به بلوغ برسی، پیش بروی، حرکت کنی و بهتر شوی.»
نورا هاشمی بازیگر فیلم «جیب خیابان جنوبی» که در «تقدیربازان» هم حضور دارد گفت: «خانم تیرانداز بازیگری توانا و فوق العاده هستند، این را از قبل می دانستم. اما در همکاری که داشتیم متوجه شدم ایشان بازیگردان فوق العاده ای هستند و این باعث شد کارم راحت تر شود. خودم را به ایشان سپردم، به تجربه و نگاهشان اعتماد کردم و سعی کردم از آن نگاه الگوبرداری کنم.»
این بازیگر ادامه داد: «تجربه‌های من نشان داده اگر بازیگر به کارگردان مسلط و توانا اعتماد کند، نتیجه کارهایش با هم تفاوت می‌کند. اگر بازیگر همواره متکی به خود باشد، با دقت که به بازی‌هایش نگاه کنید گویی همه بازی‌ها را شابلون زده است. کارگردان کاربلد هنر و خلاقیت بازیگر را کشف کرده و به آن جهت می‌دهد.»
فرناز رهنما هم درباره حضورش در «تقدیربازان» گفت: «یکی از نکاتی که از زمان دانشجویی مرا درگیر می کرد و کمتر متوجهش می شدم این بود که بعضی بازیگرها از غرق شدن در نقش می‌گفتند، و از این که یک نقش مدت‌ها با آنها بوده است. در «تقدیربازان» این اتفاق برای من افتاد. جدا از همکاری خوبی که با خانم تیرانداز و گروه داشتیم، نقش لادن مدت‌ها درگیرم کرده بود. پس از جشنواره هم در حال و هوای او بودم و اشکم سرازیر می‌شد.»
بازیگر مجموعه «ساختمان پزشکان» ادامه داد:« من بازیگر تکنیکی هستم، اما در «تقدیربازان» حسی بازی کردم. این نمایش جای استفاده از تکنیک نبود. آن حسی که همه ما زمان اجرا داشتیم کمک کرد حس زندگی و واقعیت روی صحنه جاری و تماشاگر متاثر شود. این نقش از من بسیار دور بود، اما با اعتماد به تجربه خانم تیرانداز این نقش را بازی کردم. در طول تمرین زوایای مختلف شخصیت لادن کشف شد و شکل گرفت.»
بهاره مشیری دیگر بازیگر این نمایش گفت: «این تجربه فصل مهمی از زندگی حرفه ای من است. حضور خانم تیرانداز به عنوان بازیگر، مدرس تئاتر و کارگردان کمک کرد تا این تجربه منحصر به فرد شکل بگیرد. نوع جهان و دید واقع گرایانه ای که بر این اثر حاکم است، امتیاز «تقدیربازان» است. آدم هایی که گاه بهم وصل می‌شوند، بهم پیوند می خوردند و از هم جدا می‌شوند.»
روزبه حصاری دیگر بازیگر این نمایش در صحبت‌هایش به نکته جالبی اشاره کرد: «معمولا در نشست های مطبوعاتی گروه به تعریف و تمجید از هم می‌پردازند، از منظر من این اشتباه است که با اغراق اثری را که واجد امتیازی نیست در رسانه‌ها تبلیغ کنیم. با احترام به متن خانم هاله مشتاقی نیا باید بگویم همکاری با بازیگر و کارگردانی با اعتبار و سابقه خانم تیرانداز برای من تجربه گرانقدری بود. در کنار هنرمندان بزرگی که ستون‌های تئاتر ایران هستند، نسل من تئاتر را با امثال خانم تیرانداز شناخته است. زمانی که پیشنهاد بازی در این نمایش مطرح شد با کمال میل به خاطر همکاری با خانم تیرانداز به این گروه پیوستم. من در این نمایش نقش یک وکیل را بازی می کنم، این وکیل، سلوک، شخصیت و نگاهش متاثر از حرفه‌اش است. این ویژگی وکیل بودن برای این کاراکتر مهم است و تنها یک حرفه نیست. خوشحالم که در کنار این گروه صمیمی و همراه بودم و در کنار خانم تیرانداز که کارگردانی سختگیر است.»
هاله مشتاقی‌نیا در بخش دیگری از نشست درباره نام نمایش و استفاده از عنوان «تقدیربازان» گفت: «من این نام را دوست داشتم. انتخاب نام یکی از سخت‌ترین کارها برای من است، حتی از نوشتن نمایشنامه هم دشوارتر است. در این متن، شخصیت‌ها من را با خودشان بردند و حسی ویژه نسبت به آنها داشتم. در مقطعی این صحبت شد که نام نمایشنامه عوض شود، اما من نگران بودم. حس می‌کردم همین نام مناسب وضعی است که شخصیت‌ها دارند و شرایطی که برای آنها وجود دارد.»
سیما تیرانداز درباره تمرین‌های نمایش گفت: «در «مرد مقابل» 4 ماه پیش از جشنواره تئاتر فجر تمرین کرده بودیم، اما این بار این فرصت را نداشتیم، پس از جشنواره تئاتر فجر سعی کردم در تمرین‌ها روی جزئیات و رنگ آمیزی کاراکترها کار کنیم. یکی از شانس‌های من این بود که تمام بازیگرانی که برای این نمایش مد نظر داشتم به گروه پیوستند، نمی توانم نقش‌ها را بدون آنها تصور کنم.»
این کارگردان درباره استقبال از نمایشش گفت: «ذائقه تماشاگر تئاتر در این سال ها کمی تغییر کرده است. بعضی گروهها بیشتر به گیشه توجه دارند و درگیر مسائل مالی هستند. این بد نیست. من دوست دارم این بخش از تئاتر را تجربه کنم. از یک طرف اما جریانی هم هست که من آن را دوست دارم و آن نمایشهایی است که در آن دغدغه های اجتماعی مطرح می شود. یک جامعه سالم نیازمند همه نوع نمایشی است تا همه سلیقه ها را پوشش بدهد. نمایش بعدی که با خانم مشتاقی نیا روی آن کار می کنیم، باز هم نقد اجتماعی است اما در قالب طنز.»
او از کارگردانان هم‌نسل‌اش نام آورد: «خوشحالم که خانم افسانه ماهیان نمایش خوب «هم هوایی» را کارگردانی کرده است. جای این نوع نمایش ها در تئاتر ما خالی است. من در «تقدیربازان» با اشک و لبخند شخصیت هایم گریه کردم و خندیدم. با آنها زندگی کردم و فکر می کنم این برای مخاطب هم اتفاق بیفتد و با شخصیت ها همراه شود.»
مشتاقی‌نیا درباره نوع کار و انتخاب‌هایش گفت: «من هرگز کار سفارشی نکرده ام، هرگز چیزی را که دوست نداشته یا به آن اعتقاد نداشته ام ننوشته ام. زمانی که می نویسم به خطوط قرمز یا شرایط روز فکر نمی کنم. در اطرافم و در انسان ها جستجو می‌کنم و آنچه وجود دارد را می نویسم. آنچه اتفاق افتاده این است که متنی با نگاه واقع گرا نوشته شده و اجرایی درست و متناسب داشته، امیدوارم دیگران هم حاصل کار ما را ببینید و آنچه ما زندگی و روایت کردیم را به تماشا بنشینند.»
رهنما در بخش پایانی این نشست گفت: «نکته‌ای که برای من در این نمایش جذاب بود، موضوع انتخاب است. این بحث می‌تواند نگاه ما را نسبت به وضعیت افراد تغییر بدهد. آنچه انسان‌ها امروز با آن مواجه هستند، حاصل انتخاب خودشان است. ما معمولا در طول زندگی با مسیرهایی روبرو می شویم و دست به انتخاب می زنیم. این انتخاب است که گاهی به تنهایی ما منجر می‌شود.»
نمایش «تقدیر بازان» به کارگردانی سیما تیرانداز و بازی نورا هاشمی، فرناز رهنما، هومن کیایی، یمین آتشی، روزبه حصاری، بهاره مشیری از 8 اردیبهشت ماه در سالن چهارسوی تئاتر شهر روی صحنه می‌رود.
5858