خارجی‌هایی که در ایران محبوب شدند

18:08:20 1397/03/12

مهدی درستی: آثار نویسندگان خارجی همواره و در طول تاریخ در میان ایرانیان از محبوبیت خاصی برخوردار بوده است. از زمان قاجار و ترجمه آثار کلاسیکی چون «سه تفنگدار» و «کنت مونت کریستو» در عصر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه تا عصر حاضر و کتاب‌هایی چون «صد سال تنهایی»، «بینوایان»، «خشم و هیاهو» و ... هنوز هم هر چند اندک ولی هستند افرادی که با آثار گابریل گارسیا مارکز، ویکتور هوگو، داستایوفسکی، همینگوی و ده‌ها نویسنده مطرح دیگر که با قلمشان جادو می‌کردند زندگی کنند و هر اثر این نویسندگان یادآور خاطراتی تلخ و شیرین برای‌‌شان باشد. در سال‌های اخیر اما دیگر کمتر از این بزرگان یاد می‌شود، گویی که انگار اصلا نبوده‌اند. اگر گردشی در کتابفروشی‌های خیابان انقلاب داشته باشیم آثار زیبای این نویسندگان را می‌بینیم که مثل گذشته مورد استقبال قرار نمی‌گیرند. شاید زمانه تغییر کرده و سلایق گذشتگان با خودشان به زیر خاک رفته است. نسل امروز دیگر حوصله خواندن آثار کلاسیک را ندارد و به دنبال نویسنده‌ای جدید با تفکری متفاوت می‌گردد. کتاب دوستان ایرانی این روزها به آثار دیگری روی خوش نشان دادند و به ندرت می‌توان هفته یا ماهی را پیدا کرد که در آثار پرمخاطب نام مارکزها و تولستوی‌ها به چشم بخورد. بدون شک اگر نگاهی به پرمخاطب‌ترین آثار یک سال گذشته بیندازید به نامی جز الیف شافاک برنخواهید خورد، نویسنده‌ای که با «ملت عشق» بازار کتاب ایران را تسخیر کرد، اثری که بعضا مخالفانی هم دارد که معتقدند این اثر ویژگی های یک رمان پرفروش را ندارد. این استقبال گسترده از «ملت عشق» ما را بر آن داشت تا به معرفی نویسندگان خارجی که در یک سال گذشته آثارشان در بازار کتاب ایران پرفروش بوده است بپردازیم. نویسنده ترکی که ایرانیان را با خود همراه کرد
همانطور که اشاره شد نمی‌توان از پرفروش‌ترین آثار سخن گفت و نامی از الیف شافاک به میان نیاورد، نویسنده‌ای که با «ملت عشق» بازار کتاب ایران را حسابی تکان داده است. این نویسنده ترک تبار که متولد فرانسه است با نام هنری الیف بیلگین (ترکیب نام خودش و نام مادرش آتای مان) در ترکیه شناخته شده و آثارش در این کشور مورد استقبال علاقه‌مندان قرار گرفته است. شافاک تا به امروز 10 رمان به چاپ رسانده که اولین اثرش با عنوان «پنهان» در سال 1998 منتشر شد و توانست جایزه رومی را از آن خود کند. اما این رمان «کاخ بید» بود که منجر به شهرت این نویسنده در ترکیه شد و او پس از آن آثارش را به زبان انگلیسی هم منتشر کرد. شافاک در سال 2006 کتابی جنجالی با عنوان «پدر و حرامزاده» یا «حرومزاده استانبول» را نوشت که درباره روابط ترک‌ها با ارمنیان بود و در نهایت منجر به بازداشت او از سوی حکومت ترکیه شد که به دلایل نداشتن مدارک کافی تبرئه شد. اما داستان «ملت عشق» کتاب محبوب این روزهای ایرانیان از کجا شکل گرفت؟ شافاک در سال 2010 پس از گذشت سه سال از آخرین اثرش با عنوان «شیر سیاه» که درباره زندگی خودش بود، «چهل قانون عشق» را که در زبان فارسی «ملت عشق» ترجمه شده است به نگارش درآورد. اثری که آوازه او را به گوش جهانیان رساند و سکوی پرتابی برایش در عرصه نویسندگی شد. این اثر در حال حاضر پرفروش ترین کتاب تاریخ ترکیه است. فضای عرفانی و نسبتا عاشقانه آن که در قالب دیداری با شمس و مولوی رخ می‌دهد باعث شده تا برای مخاطبان ایرانی جذابیت داشته باشد و خواننده را با اثر همراه کند. با این حال اثر بعدی این نویسنده با عنوان «بعد از عشق» آنطور که باید نتوانست موفقیت «ملت عشق» را تکرار کند و آنطور که باید مورد استقبال کتاب‌دوستان ایرانی قرار نگرفت. عاشقانه‌های نویسنده‌ای که خواننده را سر ذوق می‌آورد
پس از الیف شافاک می‌توان جوجو مویز را نویسنده‌ای با آثار پرفروش در بازار کتاب ایران معرفی کرد، با این تفاوت که مویز با چند اثر در طول یک سال گذشته در جمع پرفروش‌ها حضور داشت. این نویسنده انگلیسی که فعالیت‌اش را با روزنامه نگاری آغاز کرد، در سال 2002 اولین رمانش را با عنوان «پناه گرفتن از باران» نوشت که مبدا ورودش به دنیای نویسندگی بود و پس از آن 13 اثر دیگر را روانه بازار کرد. شهرت مویز از سال 2004 با انتشار «میوه خارجی» آغاز شد که جایزه بهترین رمان عاشقانه را برای او به ارمغان آورد. او اما در سال 2011 با رمان «آخرین نامه عاشقت» توانست بار دیگر به این جایزه دست پیدا کند. اما مویز شهرت‌اش در ایران را مدیون سه اثر «من پیش از تو»، «من پس از تو» و «دختری که رهایش کردی» است. آثاری عاشقانه با قلمی دلنشین که مخاطب را آنچنان با خود همراه می‌کند که گویی در دنیای دیگری به سر می‌برد. قدرت قلم او آنقدر زیاد است که هر خواننده‌ای را سر ذوق می‌آورد تا کتابش را ورق بزند و پس از آن دیگر زمین نگذارد. روزنامه‌نگاری که از فلسفه در بستر عشق نوشت
سومین نام پرتکرار در پرفروش‌ها به یک نویسنده و روزنامه‌نگار سوئدی تعلق دارد، لنا اندرشون با نام کامل لنا کریستین اندرشون که همانند شافاک با تک اثرش توانست در بازار کتاب ایران به شهرت برسد. «تصرف عدوانی» عنوان اثر پرفروش اوست که در سال 2013 به نگارش درآمده است و در همان سال هم موفق به دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی سوئد شد. کتابی که مطابق انتظار با داستان عاشقانه‌ای توانست مورد اقبال مخاطبان ایرانی قرار بگیرد، «تصرف عدوانی» داستان زنی است که در چنبره عشقی گرفتار می‌شود و نویسنده با نگاهی روانشناسانه سعی در القای تعریفی از عشق برای مخاطب دارد. اندرشون در این کتاب از عشق استفاده کرده تا مفاهیم روانشناختی و فلسفی موردنظرش را به مخاطب منتقل کند، در واقع عشق بستری است برای رسیدن به مفاهیم مدنظر نویسنده. نگاه روانشناسانه نویسنده سوییسی با چاشنی عادل فردوسی‌پور
نویسنده دیگری که توانست در بازار کتاب ایران به موفقیت برسد، رولف دوبلی رمان‌نویس و کارآفرین سوئیسی است که در دو ماه اخیر بیشتر از هر زمان دیگر در صدر پرفروش‌ها حضور دارد. دوبلی موفقیتش را بیشتر مدیون مترجم آثارش است زیرا که اگر نامی جز عادل فردوسی‌پور به عنوان مترجم روی دو اثرش نوشته می‌شد معلوم نبود که به همین میزان مورد توجه قرار بگیرد. «هنر شفاف اندیشیدن» و «هنر خوب زیستن» عنوان دو اثر این نویسنده است که توانسته در دل کتابخوانان ایرانی جا باز کند. آثاری با درون مایه روانشناسی که هر کدام به موضوعات مختلفی می‌پردازند. دوبلی در «هنر شفاف اندیشیدن» 99 خطای رایج در هنگام اندیشدین را در 99 فصل مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد و البته اذعان می‌کند که فهرستش کامل نیست. «هنر خوب زیستن» هم به 52 میان‌بر برای رسیدن به شادمانی، ثروت و موفقیت می‌پردازد. تجربه موفقیت و شهرت با اولین اثر
نویسنده دیگری که توانسته در ایران پرفروش باشد تفاوتی مهم با سایر رقبایش دارد و آن هم تجربه شهرت و موفقیت با اولین تجربه حرفه‌ای اش در نویسندگی است. استیو تولتز نویسنده استرالیایی اولین رمانش را که در ایران هم به شهرت رسید در سال 2008 با عنوان «جز از کل» نوشت، اثری که برگ برنده او برای ورود به دنیای حرفه‌ای نویسندگی شد و در همان سال هم نامزدی جایزه بوکر را برایش به ارمغان آورد، موفقیتی که خیلی کم برای اثر اول یک نویسنده رخ می‌دهد. او در مدت کوتاهی توانست با همین کتاب در جمع بزرگ‌ترین آثار ادبی استرالیا قرار بگیرد. «جز از کل» با حال و هوای فلسفه به روایت داستانی می‌پردازد که مخاطب را درگیر ماجراهای پلیسی هم می‌کند، داستانی پیچیده و پر گره که خواننده را تا صفحه آخر میخکوب می‌کند، موضوعی که مورد علاقه بسیاری از ایرانیان است. تولتز دومین اثرش را با عنوان «ریگ روان» در سال 2015 روانه بازار کرد که برگرفته از «جز از کل» است و این نویسنده این بار تلفیقی از رویدادهای اجتماعی و فلسفه را در آن تجربه کرده است. شهرتی که مدیون جایزه نوبل ادبیات است
شاید آشناترین نام ادبی یک سال گذشته برای کتاب‌دوستان کازوئو ایشی گورو باشد، نویسنده‌ای که برخلاف انتظارات توانست در سال 2017 جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کند و سپس آثارش مثل بمب در ایران منفجر شود. موفقیتی مقطعی که به صورت مشخص ناشی از جایزه نوبلی بود که این نویسنده دریافت کرد. به گفته سارا دانیوش دبیر جایزه نوبل، قلم ایشی گورو را تا حدودی می‌توان برگرفته از کافکا و آستن دانست که با مارسل پروست ترکیب شده است. ایشی گورو در سال 1986 با نوشتن کتاب «هنرمندی از جهان شناور» توانست جایزه وایت برد را از آن خود کند و سه سال بعد با «بازمانده روز» جایزه بوکر را به دست آورد. او در سال 2008 از سوی مجله تایم در بین 50 نویسنده برتر انگلیسی قرار گرفت. این نویسنده اما در ایران با آثاری چون «بازمانده روز»، «هرگز رهایم نکن»، «وقتی یتیم بودیم»، «غول مدفون» و «شبانه ها» شناخته شد و در جمع نویسندگان پرفروش قرار گرفت. نکته قابل توجه درباره ایشی گورو مقطعی بودن مدت حضورش در جمع پرفروش‌هاست، او پس از آنکه تب آثارش پس از دریافت جایزه نوبل در بازار کم شد دیگر نتوانست همانند گذشته به جمع پرفروش‌ها راه پیدا کند. فرازونشیب زندگی یک زن جاسوس
آخرین عنوان پرفروش‌ترین نویسنده خارجی به زنی کره‌ای با نام کیم هیون هی اختصاص دارد، زنی که زندگی پرفراز و نشیب خود را در قالب کتاب «روح گریان من» به نگارش درآورده است. «روح گریان من» داستان واقعی یک جاسوسی کیم هیون هی است که با نام مستعار کیم اوک هوآ در سازمان جاسوسی کره شمالی فعالیت می‌کرد و پرواز ۸۵۸ هواپیمایی کره جنوبی را منفجر کرد. هدف کیم هیون هی و کره شمالی از این اقدام جلوگیری از برگزاری بازی‌های المپیک و اتحاد دوباره دو کره بود که البته با شکست مواجه شد. این کتاب که مدت زیادی از انتشار آن در ایران نمی‌گذرد توانست خیلی زود در دل مخاطبان جا باز کرده و به عنوان یکی از محبوب‌ترین آثار خارجی در یک سال گذشته شناخته شود. داستان زندگی عجیب یک زن که درگیر مسایل جاسوسی می‌شود و هر لحظه با مرگ دست و پنج نرم می‌کند باعث علاقه‌مندی ایرانیان به این کتاب شده است. 58243

تله سینما

خبرآنلاین