ظلم به کارگردان ابد و یک روز از نگاه یک منتقد

18:07:40 1396/10/14

احمد طالبی‌نژاد، مستندساز و منتقد سینما در یادداشتی در مورد سی و ششمین جشنواره فیلم فجر نوشته است: «سال‌هاست که در جشنواره فیلم ندیده‌ام. از سال ۸۸ انگیزه و اشتیاقی برای حضور در جشنواره نداشته‌ام و ترجیح می‌دهم گزیده فیلم‌ها را در زمان اکران ببینم البته اگر شرایط فراهم باشد چرا که این روزها اولویت اولم مطالعه است تا وقت گذاشتن برای رفتن به سینما و دیدن یک فیلم. به مقتضای فعالیت در این حوزه در جریان اخبار سینما و کم و کیف جشنواره هستم. اگر چه ما فالگیر و پیشگو نیستیم اما در مرور کلی بر عناوین فیلم‌ها و اسامی سازندگانشان آنچه به نظر می‌رسد این است که امسال جشنواره فیلم فجر جشنواره متوسطی خواهد بود. فیلمسازان مؤثر سینما در سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر غایبند و به حضور کارگردانان اسم و رسم‌داری که محبوبیت گذشته را ندارند هم نمی‌توان امید بست، چرا که دوره برخی از آنها گذشته است. با وجود این همچنان می‌توان گفت این دوره از جشنواره دوره متوسطی خواهد بود.

واقعیت امر این است که چرخه سیستم تولید یا سرمایه‌گذاری چرخه معیوبی شده است و فقط فیلم‌هایی که احساسات خام تماشاگر را قلقلک می‌دهند در بورس اقتصادی هستند و بقیه فیلم‌ها، فیلم‌هایی هستند که نه دنیا دارند و نه آخرت، یعنی نه فروش خوبی دارند و نه در جشنواره‌ها می‌توانند سر و صدایی به پا کنند. به هر حال از یک سینمای متوسط نمی‌شود توقع جشنواره‌ای درجه یک را داشت و این اتفاق محصول طبیعی سینمای ما در سال‌های اخیر است. سیر طبیعی سینمای ما به سمت سینمای متوسط شدن پیش می‌رود. فیلمسازان تأثیرگذار ما یا خانه‌نشین شده‌اند یا دل و دماغی برای کار ندارند.

برخی از مسئولان مدعی هستند که ما بدل داریوش مهرجویی و ناصر تقوایی و... را داریم اما می‌بینیم که این بدل‌ها از فیلم اول به دوم نرسیده متوقف می‌شوند و اتفاق جدیدی نمی‌افتد. برای رونق جشنواره باید منتظر اتفاقات غافلگیرانه شد. شاید مثل سالی که سعید روستایی ظهور کرد از میان همین فیلم اولی یا دومی‌ها فیلم خوبی داشته باشیم. اگرچه به اعتقاد من داورانی که دو سال پیش به «ابد و یک روز» سعید روستایی ۹ جایزه دادند کار را برای این کارگردان مشکل و در حق او ظلم کردند و جلوی رشد او را گرفتند چرا که او را به مرحله‌ای رساندند که این تصور را ایجاد می‌کرد که بالاتر از آن امکان رشدی برایش وجود ندارد. حالا او هر فیلمی که بسازد با فیلم اولش مقایسه می‌شود و این شدنی نیست. گرچه این قیاس مع‌الفارق است اما سر سعید روستایی همان بلایی می‌آید که بر سر اورسن ولز در سینمای کلاسیک امریکا آمد؛ نخستین فیلمش «همشهری کین» شاهکار شد و فیلم‌های بعدی‌اش متوسط و گاهی ابتر ماند.

در پاسخ به این سؤال که جای کدام فیلم را در جشنواره امسال خالی می‌بینم هم باید بگویم که جای خیلی از شاهکارهای ساخته نشده در جشنواره خالی است اما باید این شاهکارها ساخته می‌شد تا از حسرت جای خالی‌شان در اسامی فیلم‌های اعلام شده برای جشنواره فیلم فجر امسال بگوییم. با وجود این به طور طبیعی دوست داشتم فیلم «آشغال‌های دوست داشتنی» محسن امیریوسفی در جشنواره حضور داشت و بقیه فیلم‌هایی که توقیف هستند. اگر چه حساسیت و بزرگنمایی برخی فیلم‌های توقیفی محصول همین مهر اطلاق عنوان توقیفی است. با سانسور و در محاق گذاشتن این فیلم‌ها تنها اتفاقی که می‌افتد این است که برخی آدم‌ها بیش از حد دانش و تجربه‌شان بزرگ می‌شوند و بعد عین پتک می‌خورد روی سر همان‌هایی که این فیلم‌ها را توقیف کردند.» 57242

تله سینما

خبرآنلاین