از چالش سه زن تا قصاصی که پررنگ نشد
09:02:52 1395/10/26
به گزارش ایسنا، «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» اولین ساخته‌ی حمیدرضا قربانی است که سابقه‌ی فعالیت به عنوان دستیار کارگردان و تدوینگر را در فیلمهای «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «هم‌نفس»، «دهلیز» و «دلبری» داشته و سال گذشته با اولین تجربه‌ی فیلمسازی‌اش در جشنواره فیلم فجر شرکت کرد؛ تجربه‌ای که اتفاقا مورد توجه منتقدان و همچنین تماشاگران قرار گرفت ولی این توجه برای اکران شدن فیلم در فرصتی مناسب کافی نبود و «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» در فاصله‌ی کمتر از دو هفته به شروع جشنواره سی‌وپنجم فیلم فجر به سینماها آمده است.
این فیلم دعوای دو برادر را روایت می‌کند که باعث بروز بحرانی در خانواده می‌شود و جریان اصلی فیلم حول مادر این خانواده و دو عروسش که در سه طبقه‌ی یک خانه زندگی می‌کنند، است.
بازیگران اصلی این فیلم مهناز افشار، علی مصفا، سهیلا رضوی، سارا بهرامی، آرش مجیدی و علیرضا کمالی هستند که البته مانی رحمانی و مانیا علیجانی هم دو بازیگر کودک «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» هستند؛ دو بازیگری که طبق گفته تهیه‌کننده، کارگردان و سارا بهرامی(بازیگر) با هوش و استعدای بالا در این فیلم حضور داشتند تا آنجا که دختر کوچک این فیلم، امسال در سه اثر جدید سینمایی بازی کرده و احتمالا با آنها به جشنواره می‌آید.
به بهانه‌ی آغاز اکران «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» در سینماها محمود رضوی (تهیه‌کننده)، حمیدرضا قربانی (کارگردان)، مریم نراقی (تدوینگر) و سارا بهرامی (بازیگر) در نشستی با خبرنگاران ایسنا در دفتر موسسه‌ی سینمایی سیمای مهر شرکت و درباره‌ی این فیلم صحبت کردند.
حمیدرضا قربانی
تبلیغاتی که میان هیجانات فیلم فجر گم می‌شود
در ابتدای این گفت‌وگو حمیدرضا قربانی در پاسخ به اینکه چرا این زمان نامناسب برای اکران فیلم انتخاب شده است، آن هم در شرایطی که در جشنواره گذشته منتقدان و تماشاگران بازخوردهای خوبی به فیلم داشتند؟ بیان کرد: من هم موافقم که زمان اکران فیلم زمان مناسبی نیست، چون اولا در هیجانات قبل از جشنواره‌ی فجر هستیم و همین باعث می‌شود حتی تبلیغات ما هم در فضای مجازی لابه‌لای تیزرها و اطلاع‌رسانی‌های مربوط به جشنواره دیده نشود. ضمن اینکه بخشی از مخاطبان فیلم من قشر دانشجو هستند و الان فصل امتحانات است و بعد از آن هم جشنواره شروع می‌شود.
او افزود: به همین دلیل متأسفانه فصل خیلی بدی برای اکران فیلم در نظر گرفته شده، البته با توجه به اینکه دفتر «سیمای مهر» امسال فیلم "سیانور" را برای اکران داشت و هم اکنون هم در حال آماده‌سازی فیلم دیگری برای جشنواره هست، تمام تلاش خود را برای اکران فیلم در زمانی مناسب انجام دادند ولی به هرحال جمیع مشکلات باعث اکران فیلم ما در این زمان شد که یکی از مهم‌ترین دلایل، طولانی شدن روند صدور پروانه‌ی نمایش فیلم بود و مجبور شدیم بعد از فیلم «نفس» قرارداد اکران ببندیم.
محمود رضوی تهیه‌کننده هم در این رابطه توضیح داد: به نظرم کل دیده شدن یا ندیده شدن یک فیلم از همان ابتدای ساخت و در حین تولید شروع می‌شود، بعد به جشنواره و نقدهایی که درباره‌ی آن نوشته می‌شود و سپس اکران می‌رسد. نکته‌ای که درباره‌ی فیلم «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» وجود دارد این است که فیلم به خواست گروه، قبل از جشنواره در سکوت ساخته شد، مخصوصا اینکه کارگردان اولین فیلم‌اش را می‌ساخت و قرار بود همه چیز در آرامش باشد. پس از ساخت فیلم، پذیرفته نشدن آن در بخش مسابقه و دیده نشدنش در آن بخش تأثیرگذاری خود را داشت چون فیلم دیر رسیده بود و اگر زودتر آماده می‌شد حتما در آن بخش پذیرفته می‌شد.
محمود رضوی
بحث زیاد برای مصوب شدن قرارداد فیلم در شورای صنفی نمایش
او گفت: در نتیجه جریانی که باید به شکل دیگری پیش می‌رفت، طوری رقم خورد که امروز به اینجا رسیده‌ایم. درباره‌ی فیلم «سیانور» از همان زمان جشنواره می‌دانستیم، فیلم را می‌خواهیم در پاییز اکران کنیم و «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» می‌توانست عید فطر یا اکران دوم عید فطر به نمایش درآید، اما به هر حال آن پشت یک خبرهایی هست و قانونی هم درست شده که باید از پروانه‌ی نمایش دو ماه بگذرد تا بتوان قرارداد اکران را ثبت کرد و از آنجا که قرارداد اکران ما قبلا ثبت شده و پروانه‌ی نمایش هم شهریورماه صادر شد، بحث زیادی برای مصوب شدن قرارداد فیلم در شورای صنفی نمایش وجود داشت.
رضوی با اشاره به تعداد بالای فیلمهای متقاضی اکران اضافه کرد: سال گذشته شرایط سختی برای اکران وجود داشت، اما امسال با 120 فیلم شرایط سخت‌تر بود و سال آینده که 140 فیلم خواهیم داشت، اوضاع باز هم سخت‌تر می‌شود. نکته‌ی دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که فیلم حمید (قربانی) با دو فیلم پرفروش چند وقت اخیر همزمان شد که مدت‌ها سرگروه ماندند و بعد هم فروش «سلام بمبئی» به فیلم «نفس» در سرگروه خود کمک کرد که در نتیجه به زمان فعلی رسیدیم، بنابراین همه چیز در کنار هم باعث بروز این شرایط شد و این طور نبود که ما اکران «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» را برای این فصل بگذاریم. اما اتفاقاتی که در جایی دیگر رخ داد و نیز ندادن پروانه‌ی نمایش در زمان خود باعث پیش آمدن این مسائل شد.
به نظرم فضای اکران از جنگ هم جلوتر است
این تهیه‌کننده‌ی سینما همچنین درباره‌ی شرایط سخت اکران و اینکه عده‌ای از آن به عنوان جنگ تعبیر می‌کنند، گفت: به نظرم فضای اکران از جنگ هم جلوتر است، چون سر اکران «سیانور» اتفاقاتی برای ما افتاد که بسیار عجیب بود یعنی فیلم را در هفته‌ای برداشتند که اصلا از کف فروش خود پایین نیامده بود، اما گفتند سینمای شما غیرطبیعی می‌فروشد و اتوبوسی تماشاگر می‌آورید، به همین دلیل آن را از اکران برداشتند بنابراین کاملا مشخص است که الان جمعی از پخش‌کننده و سینمادار هستند که حرف اول را در اکران می‌زنند، یعنی فقط دودوتا، چهارتای مالی مهم است و اصلا کسی به اینکه فیلم سیاسی، فرهنگی و هنری است کاری ندارد.
رضوی با اشاره به اینکه زمان فعلی اکران برای «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» خیلی هم می‌تواند بد نباشد، چون سال گذشته «ملبورن» و «در مدت معلوم» شرایط مشابه‌ی برای اکران داشت اما با استقبال خوبی روبرو شد، خاطرنشان کرد: امسال یکی، دو فیلم به طور آزاد اکران شدند مثل «فروشنده» و «سلام بمبئی» و این‌ها بیشتر از سرگروه سانس گرفتند به همین دلیل از سال آینده طبق مصوبه‌ی شورای صنفی نمایش به گروه‌های آزاد فقط هشت تا 10 سالن اختصاص پیدا می‌کند.
حمیدرضا قربانی افزود: با این حال به نظرم شرایط به گونه‌ای است که انگار در یک باتلاق گیر کرده‌ایم، البته فیلمهای دیگری هم هستند که همین تازگی‌ها اکران شدند مثل «وارونگی» و توانسته مخاطب خود را به دست آورد. ولی این فیلم چند هفته زودتر از جشنواره‌ی فجر اکران شده اما «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» 14 روز مانده به جشنواره بر پرده‌ی سینماها می‌رود و این خیلی بی‌انصافی است. مخصوصا اینکه متوجه شدم در زمان جشنواره پنج سالن پردیس سینمایی کوروش که سرگروه فیلم ماست به فیلمهای جشنواره اختصاص دارد.
در ادامه‌ی این نشست، کارگردان «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» درباره‌ی کوتاه شدن فیلم نسبت به آنچه در جشنواره به نمایش درآمد، گفت: فیلم در جشنواره 95 دقیقه بود که با 6 دقیقه کم شدن، الان یک نسخه‌ی 89 دقیقه‌ای در سینماها نمایش داده می‌شود. ضمن اینکه یک تغییر دیگری که در فیلم ایجاد شده اضافه شدن هفت قطعه موسیقی است که بنا به شرایط فیلم تصمیم گرفتیم از آنها استفاده کنیم.
مریم نراقی تدوینگر در این باره افزود: ما قبل از جشنواره زمان زیادی برای تدوین نداشتیم که این موضوع باعث شد، مجبور شویم نسخه ناقص و 45 دقیقه‌ای به هیات انتخاب جشنواره ارائه دهیم. بعد از جشنواره با توجه به نظرات همکاران و مردم، فیلم را بازبینی کرده و 6 دقیقه از آن را کوتاه کردیم که در مجموع دقایق کوتاه شده‌ی فیلم باعث تغییر زیادی در فیلم نشده است.
حرف اصلی ما رابطه و چالش بین سه زن است نه برادرکشی
حمیدرضا قربانی در بخشی دیگر در پاسخ به اینکه چطور شد که در اولین تجربه‌ی کارگردانی سراغ سوژه‌ی برادرکشی رفته است؟ گفت: حرف اصلی من در «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» صرفا برادرکشی نیست، بلکه رابطه و چالشی است که بین سه زن وجود دارد، یعنی مادر و دو عروس. من از قصه‌ی قصاص در این فیلم گذشتم و در واقع رابطه‌ی این سه زن را پررنگ‌تر کردم. سوژه‌ی این فیلم را از یکی از دوستانم شنیدم و بر اساس یک قصه واقعی بود که با خانم آزیتا ایرایی هسته‌ی اصلی این قصه را نگه داشتیم و بر اساس آن ایشان قصه را به نگارش در آوردند.
مریم نراقی
نمی‌خواستیم قصاص پررنگ شود
مریم نراقی تدوینگر هم در این‌باره توضیح داد: وقتی خانم آزیتا ایرایی فیلمنامه را می‌نوشت در جریان این کار بودم و خواست ایشان از اول این بود که ماجرای قصاص پررنگ نشود و رابطه‌ی این سه زن حول اتفاقِ افتاده مورد توجه قرار گیرد. من هم در مونتاژ سعی کردم این موضوع را رعایت کنم و البته کار خیلی سختی نبود، چون با کارگردانی خوب و فیلمنامه‌ای روبه رو بودم که دست تدوینگر را باز می‌گذاشت.
داستان قرار گرفتن آدم‌ها در بحران
محمود رضوی درباره‌ی این همکاری یادآور شد: من و کارگردان «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» از همان زمان مطرح شدن موضوع و نگارش با هم جلو رفتیم، یعنی حمید قصه را تعریف کرد و داستان مادری را گفت که در یک تصمیم‌گیری سخت قرار گرفته است و به همین دلیل فکر می‌کنم نمی‌شود گفت که داستان کاملا درباره‌ی قصاص است یا اصلا دراین‌باره نیست چون موضوع فیلمنامه انسانی است و در کنار آن قصاص هم مطرح می‌شود. در واقع «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» داستان قرار گرفتن آدم‌ها در بحران است؛ بحرانی که هر سه زن در آن محق هستند و باید دید هر کس چطور گلیم خود را از آب بیرون می‌کشد آن هم در شرایطی که زیاده‌خواهی نمی‌کنند و هر کس فقط حق طبیعی خود را می‌خواهد.
می‌خواستیم از یک ملودرام احساسی به یک فضای تعقل برسیم
در ادامه بحث به انتخاب بازیگران و موقعیت متفاوتی که بازیگرانی همچون علی مصفا در آن قرار داشتند، رسید که دراین‌باره قربانی توضیح داد: بازیگران واقعا نقش خود را به درستی ایفا کردند و حتی با وجود برداشت‌های زیاد کار خود را پرانرژی ادامه می‌دادند. در طول تمرین بر بازی دور از احساس خیلی تاکید داشتم. اصلا یکی از دلایلی که داستان فیلم را پس از گذشت 40 روز از حادثه‌ی مرگ شروع کردیم همین بود که از فضای اشک و آه رد شویم و از یک ملودرام احساسی به یک فضای تعقل برسیم. بنابراین موقعیت‌ها را طوری چیدیم که کاراکترها خیلی تنها نباشند و همیشه کسی وجود دارد که آنها در مقابلش احساسات خود را کنترل می‌کنند.
سارا بهرامی
زن‌ها در این فیلم حرف می‌زنند
در این بخش سارا بهرامی یکی از بازیگران فیلم درباره‌ی ویژگی‌های نقش خود و سختی آن گفت: بازی در چنین فضای کاری خیلی سخت بود چون برای من قطعا برون‌ریزی کار راحت‌تری است که خودم را به یک جایی برسانم تا احساساتم بروز داده شود، اما در اینجا باید همه چیز کنترل شده می‌بود.
او بیان کرد: با این حال یک نکته‌ی جالب «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» برایم این بود که زن‌ها در آن "حرف" می‌زنند. من عاشق قصه‌هایی هستم که زن‌ها در آن حرفی برای گفتن دارند. در حالی که گاهی می‌بینیم زن‌ها فقط، هستند و مرد، قصه را پیش می‌برد، اما یک جاهایی هم هست که زنِ داستان حرف می‌زند و «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» از همین نوع است. من حتی وقتی فیلمنامه را خواندم شخصیت حمیده برایم جذاب‌ترین نقش بود که در تقابل با بچه، شوهر و آدم‌های دیگر در موقعیتی قرار می‌گیرد که باید به شکلی خاص رفتار کند یا احساساتش را بروز دهد.
بهرامی همچنین به بازیگران کودک فیلم اشاره کرد و افزود: مانیا و مانی واقعا با استعداد بودند و در حین کار با تسلط بازی می‌کردند. این فیلم حتی برای مانیا آنقدر شانس داشت که او امسال در سه فیلم بازی کرده و فکر کنم پرکارترین بازیگر کودک امسال باشد.
در ادامه‌ی این گفت‌وگو قربانی درباره‌ی حضور فیلمش در بخش نگاه نو جشنواره سی‌وچهارم فیلم فجر گفت: فیلمی که ما تحویل هیأت انتخاب جشنواره دادیم 45 دقیقه بود و اصلا ابتدا و انتهای آن کامل نبود، در واقع کشته شدن و درگیری را نمی‌بینیم و سکانس فینال هم نبود، اما از آنجا که فشار زیادی بود که فیلم را به جشنواره بدهیم فیلم را ناقص تحویل دادیم و بعد که فیلم را کامل کردیم، هیات انتخاب دیگر آن را دوباره ندید در حالی که بعدها گفتند که اگر نسخه‌ی کامل به جشنواره فرستاده شده بود آن را به بخش مسابقه راه می‌دادند.
رضوی هم در پاسخ به اینکه نمی‌شد فیلم را برای جشنواره‌ی امسال نگه داشت، اضافه کرد: اگر فیلم را اصلا ندیده بودند می‌شد آن را برای امسال نگه داشت.
قربانی در پایان این نشست درباره‌ی نام فیلم و اینکه آیا پس از نمایش در جشنواره‌ی حرفی از شباهت کارش با آثار اصغر فرهادی شنیده بود؟ گفت: با وجود اینکه خیلی‌ها فکر می‌کردند، فیلم من شبیه کارهای آقای فرهادی باشد اما بعدها کسانی که دیدند گفتند اصلا این طور نبود و این فیلم به روحیه، حس و منش من خیلی نزدیک بود. در واقع فضای ذهنی و کاراکترهای خودم را ساختم و «خانه‌ای در خیابان چهل‌ویکم» یک فیلم مستقل بود.
نراقی و قربانی
خانه در این فیلم برایم مقدس است
او افزود: اسم فیلم را از ابتدا «خانه یحیی» انتخاب کرده بودیم که گفتند همزمان با این فیلم، فیلمی به اسم «یحیی سکوت نکرد» ساخته شده و چون آن فیلم زودتر اکران می‌شد، مجبور شدیم به دلیل تشابه، اسم فیلم را تغییر دهیم. از آنجا که "خانه" در این فیلم برایم مقدس بود و فکر می‌کردم یکی از کاراکترهای اصلی است، تصمیم داشتم که حتما اسمی را برای فیلم انتخاب کنم که در آن "خانه" وجود داشته باشد. یک روز در محله‌ای که خانه‌ی فیلم قرار داشت راه می‌رفتم اسم «خیابان چهل و یکم» توجهم را جلب کرد و فکر کردم بهتر است یک آدرس و نشانی واقعی از آن خانه بدهم.
در بخش پایانی این گفت‌وگو سارا بهرامی هم درباره‌ی پیشنهادهای کاری بعد از این فیلم گفت: وقتی نقش حمیده را در «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» بازی کردم، تصمیم گرفتم دیگر نقش‌های مشابه آن را بازی نکنم، به همین دلیل در یک تئاتر با نام «اگر» بازی کردم و بعد هم بازی در فیلم «ایتالیا ایتالیا» را پذیرفتم که هر دو کار متفاوتی برایم بودند و «ایتالیا ایتالیا» امسال در جشنواره فیلم فجر حضور دارد.
انتهای پیام
تله سینما
ایسنا