از سنت‌شکنی‌ها و سدشکنی‌های علامه جعفری تا مواجهه با اندیشه‌های گوناگون

18:01:02 1395/08/26

آیین گرامیداشت هجدهمین سالگرد درگذشت علامه محمدتقی جعفری(ره) عصرگاه سه‌شنبه ۲۶ آبان‌ماه با همکاری کتابخانه علامه محمدتقی جعفری(ره) و موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری در ویژه برنامه‌ای با عنوان «تکاپوگر اندیشه‌ها» با حضور علیرضا جعفری (فرزند این علامه فقید)، فرهاد بابایی‌فر، منوچهر صدوقی، عبدالله نصری، افشین علا و جمعی از شاگردان ایشان در فرهنگ‌سرای فردوس برگزار شد. «عبدالله نصری» استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی - در این برنامه که عنوان آن برگرفته از اثر ایشان «تکاپوگر اندیشه‌ها» است- معرفت شناسی را زمینه و اساس تفکر مرحوم علامه «محمدتقی جعفری» دانست و گفت: وی در برخورد با اندیشه ها و تفکرات اندیشمندان جانب انصاف را رعایت کرد و آنها را در آثار خود مورد بررسی قرار می‌داد. مواجهه علامه جعفری با اندیشه‌های گوناگون وی افزود: مواجهه علامه جعفری با اندیشه‌های گوناگون باعث شد که وی ابداعات فراوانی در حوزه فکر و اندیشه داشته باشد و مباحث معرفت شناسی را در آثار خود مورد بررسی قرار دهد. نصری اظهار کرد: علامه جعفری در برخورد با اندیشه‌ها و تفکرات دیگران جانب انصاف را رعایت می‌کرد و بر این اساس وی توانست از اندیشه‌های متفکران دیگر بدون اینکه دچار التقاط شود، بهره‌برداری صحیح کرد و در مورد اندیشه‌های آنان به خوبی قضاوت کند. این استاد فلسفه با اشاره به استقلال فکری علامه جعفری گفت: وی تابع دیگر متفکران نبود که اگر چنین بود، دایره فکری او محدود می‌شد. وی افزود: برخی به دلیل آشنا نبودن با فلسفه و آثار علامه جعفری گمان می‌کردند که علامه جعفری قدمی بالاتر از حکمت صدرایی و سبزواری بر نخواهد داشت اما مرحوم علامه جعفری معتقد بود که با توجه به شرایط جامعه هر روز باید سوالات جدید داشت و به آنان پاسخ دهیم. نصری از مرحوم علامه جعفری به عنوان الگوی اسلامی یاد کرد و گفت: متاسفانه در جامعه با حجاب معاصر مواجهیم و در مقایسه با کشورهای غربی به شخصیت معاصر خودمان توجه چندانی نداریم، در صورتی که کشورهای غربی به شخصیت‌های علمی و فرهنگی خود در زمان حیاتشان توجه زیادی داشت و برای یک شخصیت هزار کتاب و مقاله نگاشته می شود، همچنین آثار این شخصیت در زمان حیاتش مورد نقد و بررسی قرار گرفت و وی برابر این نقدها پاسخگوست. سنت‌شکنی‌ها و سدشکنی‌های علامه جعفری وی با اشاره به ویژگی های شخصیتی و علمی مرحوم علامه جعفری و جایگاه برجسته ایشان در حوره فلسفه اظهار کرد: در دورانی که در چارچوب محدود، مسایل فلسفی صدرایی، سهروردی، سینوی و مطالب متافیزیکی مطرح و فلسفه اسلامی محدودیت تلقی شده و در فلسفه غرب، ساحت‌های مختلف اندیشه بیان می‌شد، سنت‌شکنی‌ها و سدشکنی‌های علامه جعفری در حوزه فلسفه بسیار حائز اهمیت است. نصری با بیان اینکه نوع نگاه علامه جعفری در تفسیر آیات قرآن ابداعی است، افزود: نوع نگاه ایشان در تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه و مثنوی معنوی با توجه به دانش وسیع و گسترده با دیگر شارحان متفاوت است که باید این ویژگی ها مورد بررسی قرار بگیرد. این استاد فلسفه با اشاره به اینکه علامه جعفری در آثار خود به فلسفه هنر، موسیقی، تاریخ، فرهنگ و تمدن پرداخته است، گفت: بسیاری از بزرگان وارد این مقولات نمی‌شوند و تحلیل‌های علامه جعفری از شاعرانی همچون خیام و نظامی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. نصری با انتقاد از سخنان مطرح شده مبنی بر اینکه علامه جعفری فیلسوف نیست، اظهار کرد: برخی افراد و حتی شاگردان علامه جعفری متاسفانه هیچ مطالعه‌ای درباره آثار و اندیشه‌های وی ندارند و مطالبی را در مورد اندیشه ایشان بیان می‌کنند که صحیح نیست. این شاگرد علامه جعفری گفت: ما باید بدانیم که در دانشگاه ها چه تعداد رساله در مورد علامه جعفری، طباطبایی و مطهری نگاشته می شود و آیا کسی که تحت تاثیر اندیشه های علامه جعفری بوده، خود کتابی نوشته است. در بخشی دیگر از این مراسم «علیرضا جعفری» فرزند علامه جعفری با بیان اینکه امروزه هر فردی در مورد تفسیر مثنوی معنوی علامه جعفری اظهارنظر می‌کند، گفت: در سال ۵۱ که علامه جعفری تفسیر مثنوی معنوی را می‌نگاشت، نظرات متفاوتی مطرح بود و برخی بر علیه علامه نظر می‌دادند، در آن زمان علامه جعفری، مولوی را به خواب می‌بینند و از او سوال می کنند که آیا از این تفسیر راضی هستید یا خیر و مولوی در پاسخ به علامه جعفری می‌گوید که از کسی این سوال را بپرس که برای او کار را انجام می‌دهی. لزوم معرفی اندیشه‌های علامه جعفری به نسل جوان «فرهاد بابایی‌فر» از شاگران مرحوم علامه محمدتقی جعفری نیز اظهار کرد: برای شناخت افکار و اندیشه‌های علامه جعفری باید کارگروه‌هایی تشکیل و نظام‌مندی‌هایی ایجاد شود و اندیشه‌های این عالم بزرگ به سمت دانشگاه‌ها سوق پیدا کند و به دانشجویان و نسل جوان معرفی و منتقل شود. وی با تاکید بر شناخت ویژگی‌های شخصیتی و اندیشه وی اظهار کرد: جامعه امروز ما نیازمند افکار افرادی همچون علامه جعفری است و ما در این حوزه قصور می‌کنیم و نهادهایی که در این حوزه تلاش می‌کنند، باید یاری داده شوند. بابایی‌فر، علامه جعفری را انسانی با اخلاق، متدین و ربانی توصیف کرد و افزود: جوهره شخصیت و تمام تلاش علامه جعفری تربیت انسان بود، وی در آثار و سخنانش فقط اصل و خودش بود و از تعلقات تهی و از خدا پر بود. وی گفت: علامه جعفری روشنفکرانه کار می‌کرد و در عین حال مومنی راسخ بود و آموختن را با جوهره معنویت و عشق توام می‌کرد. این شاگرد استاد علامه جعفری افزود: علامه جعفری به عنوان استادی نوگرا، با هویت و با اصالت بود که چنین ویژگی‌هایی نیاز جامعه ماست که باید به آن پرداخته شود و از این شخصیت وارسته در بدنه جامعه در حوزه‌های فعالیت آموزش دانش به نسل جوان، دانشجویان و طلبه‌ها بهره ببریم. «منوچهر صدوقی» مدرس حکمت و عرفان اسلامی و داماد علامه جعفری نیز در این آیین با بیان اینکه ثبوت و اثبات اشخاص با یکدیگر متفاوت است، گفت: اکنون اختلاف نظرهایی در مورد ثبوت و اثبات علامه جعفری مطرح شده، در مقام ثبوت، شخصیت ایشان مشخص است اما در مقام اثبات برخی می‌گویند که علامه جعفری فیلسوف بودند یا خیر و برخی نیز می‌گویند که ایشان مطلب فلسفی ننوشتند. وی این سخنان را با اندیشه‌های فلسفی مورد نقد و بررسی قرار داد. در بخشی دیگر از این مراسم «بیژن پورمند» مدیر فرهنگی هنری منطقه ۵ و رئیس فرهنگ‌سرای فردوس در این آیین با بیان اهمیت برگزاری بزرگداشت علامه محمدتقی جعفری گفت: قرار است این برنامه سال‌های آینده با همکاری موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری به صورت پیوسته و غنی‌تر با هدف بومی‌سازی اندیشه‌های علامه جعفری برگزار شود تا آنچه را داریم، قدر بدانیم. در بخش دیگری مراسم، از سردیس علامه جعفری که توسط بانوی هنرمند "کبری حقایقی جدی" در طول برنامه به اجرا درآمد، رونمایی شد؛ حقایقی در این خصوص گفت: بنا به علاقه‌ی ویژه‌ای که به علامه جعفری و اندیشه‌های ناب ایشان دارم، کار را با عشق انجام دادم؛ امیدوارم مقبول واقع شده باشد. شعرخوانی افشین علاء داماد زنده‌یاد خانم دکتر الهی قمشه‌ای و صالح افشار، برپایی نمایشگاه‌ از کتب و تالیفات استاد فرزانه علامه جعفری و نگارگذر عکس با موضوع زندگی و آثار علامه جعفری (ره) از دیگر بخش‌های این مراسم بود. /6262

تله سینما

خبرآنلاین