خبرگزاری مهر-گروه هنر-اشکان مزیدی: در قسمت های گذشته مرور تاریخ نتفلیکس تا آنجا پیش رفت که حوادث تروریستی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ به فرصتی طلایی برای این کمپانی تبدیل شد. جامعه ترسیده آمریکا ترجیح می داد همچون سال های دور جنگ جهانی، بیم و امید خود را بر پرده سینما ببیند و حالا که دشمن تا بیخ گوش آنها نفوذ کرده بود سینما را به خانه امن خود ببرد.
نتفلیکس در تمام این سال ها و با تمام سختکوشی و ایده های بکری که داشت هرگز به سودآوری نرسیده و در بهترین حالت تنها هزینه های خود را پوشش داده بود، اما حالا و با این افزایش مشتری اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرد و جسارت آن را یافت که گام بزرگ بعدی را بردارد. حال نوبت عرضه عمومی سهام بود!
فروش سهام و تبدیل کمپانی به شرکتی عمومی، اصلی ترین روش جذب سرمایه و گسترش فعالیت در ایالات متحده آمریکاست. نتفلیکس نیز که در چند سال اخیر رشد قابل توجهی داشت آماده ورود به این کارزار بود که ناگهان حباب «دات کام .Com» ترکید!
ناگهان پرده برانداختی
اوایل دهه ۹۰ میلادی و سال های منتهی به هزاره جدید را آغازگر دوره جدیدی از تاریخ بشریت به نام عصر اطلاعات می دانند. با اختراع اینترنت و در فاصله بین سال های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷ نرخ مالکیت کامپیوترهای خانگی در جامعه آمریکا به ۳۵ درصد افزایش یافته و استفاده از آن از یک پز تجملی به یک ضرورت تبدیل شده بود.
به تبع همین فرآیند، موج بزرگی از سرمایه گذاری در کسب و کارهای آنلاین به راه افتاد. نقل قول بامزه ای در تاریخ وجود دارد که در آن دوران هر شرکتی که یک پسوند e (به نشانه خدمات الکترونیک) به نام خود اضافه می کرد بلافاصله با افزایش قیمت سهام خود مواجه می شد! رقابت بر سر دامنه های .com چنان بالا گرفت و سرمایه گذاران چنان شیفته نمودارهای صعودی شرکت های اینترنتی شده بودند که توجهی به ماهیت سودآوری خدمات آنها نشان نمی دادند. این وضعیت ادامه داشت تا بالاخره در سال های اولیه قرن جدید، بازار از تعادل خارج شد. شرکت ها و سرمایه گذاران زیادی به خاک سیاه نشستند و کمپانی هایی چون آمازون، گوگل، ebay و سیسکو با افتی حتی ۹۰ درصدی در ارزش سهام خود مواجه شدند.
نتفلیکس نیز با وجود آن که هنوز سهام خود را عرضه نکرده بود از تاثیرات این بحران مستثنی نبود و تا مرز ورشکستگی پیش رفت و سال ۲۰۰۱ را با اخراج یک سوم از کارکنان خود و ضرری ۲۰ میلیون دلاری به پایان رساند.
مژده رحمت برساند سروش
اما عنصر شانس این بار نیز آنها را تنها نگذاشت. در کریسمس سال جدید قیمت فروش پخش کننده های DVD به زیر صد دلار کشیده شد و این دستگاه را به جذاب ترین کادوی تعطیلات آن سال تبدیل کرد. شاید نقل قول ِپتی مک کورد Patty McCord - مدیر ارشد کمپانی - واضح ترین توصیف ممکن از آن دوره باشد: «وضعیت دیوانه کننده ای بود. اوایل ۲۰۰۲ مشترکان ما ۳۰ درصد افزایش یافت آن هم در حالیکه ما ۳۰ درصد نیروی کار کمتری داشتیم!»
افزایش فروش پخش کننده ها نسبت مستقیمی با رشد نتفلیکس داشت. برای تخمین بهتر ابعاد این پتانسیل جدید لازم است یادآوری شود که نتفلیکس زمانی که کار خود را در ۱۹۹۸ شروع کرد کمتر از یک درصد آمریکایی ها این دستگاه ها را در خانه داشتند ولی تا اوایل سال ۲۰۰۴ این رقم به بیش از ۷۰ درصد رسیده بود! و این افزایش یک معنی بیشتر نداشت و آن این بود که نتفلیکس سرانجام راه خود به خانه ها را پیدا کرده بود.
از اینجای داستان به بعد را می توان با سرعت بیشتری طی کرد. نتفلیکس دیگر بازیگری مهم در صنعت سرگرمی آمریکا و به نماد استفاده هوشمندانه از تجارت الکترونیک تبدیل شده بود. آن ها در سال ۲۰۰۵ رکورد ثبت سفارش یک میلیون DVD در روز را شکستند. رقبای قدیمی و ویدیو کلوب های زنجیره ای سنتی همچون بلاک باستر Bluckbuster - که در اوایل کار یک سینک آشپزخانه را به نشانه تمسخر به دفتر مرکزی کمپانی پست کرده بود - یکی یکی سر به راه نتفلیکس گذاشتند و یا برای همیشه منقرض شدند.
روند رو به رشد ادامه داشت تا نتفلیکس کم کم متوجه ظرفیت VOD ها یا همان سیستم پخش آنلاین محتوا بر مبنای درخواست کاربران شد. با افزایش سرعت اینترنت مردم دیگر می توانستند به راحتی فایل های ویدیویی را آنلاین و بدون قطعی تماشا کنند و این برای نتفلیکسی که همیشه یه گام از دیگران جلوتر بود یک فرصت استثنایی به شمار می رفت.
با تمرکز بر پخش آنلاین فیلم ها، نت فلیکس رفته رفته از بزرگترین مشتری «سرویس های درجه یک» پست آمریکا به بزرگترین مصرف کننده پهنای باند اینترنت قاره آمریکا شمالی تبدیل شدبا تمرکز بر پخش آنلاین فیلم ها، نت فلیکس رفته رفته از بزرگترین مشتری «سرویس های درجه یک» پست آمریکا به بزرگترین مصرف کننده پهنای باند اینترنت قاره آمریکا شمالی تبدیل شد. این قابلیت جدید با حذف فیزیکی ملزومات و دردسرهای پست، سرعت پخش آنی و قابلیت توزیع بسیار گسترده تر به محبوبیتی فوق العاده دست یافت تا هم اکنون بزرگترین پخش کننده آنلاین در جهان باشد.
اما شاید بتوان بزرگترین نقطه عطف نتفلیکس را چرخش این کمپانی از یک توزیع کننده صرف به تولید محتوا دانست. آنها دیگر آن قدر تجربه و سرمایه داشتند که پا در مسیر بزرگان این عرصه بگذارند.
نتفلیکس در سال های اخیر در ژانرهای گوناگونی دست به تولید اختصاصی زده است. سیتکام، مینی سریال، انیمیشن، استندآپ های کمدی و فیلم های مستند از موضوعات مورد علاقه نتفلیکس است.
اما عمده موفقیت و مشهورترین تولیدات نتفلیکس در ژانر درام بوده است. سریال هایی بزرگ و پرخرجی که همچون محصولات شبکه های بزرگ آمریکایی فراگیر شدند. مجموعه هایی مانند نارکوس(۲۰۱۵-۲۰۱۶) که به ماجرای زندگی مافیای بزرگ کلمبیا پابلو اسکوبار می پردازد، حس۸ (۲۰۱۵-۲۰۱۷) ساخته واچوفسکی ها درباره هشت غریبه از نقاط مختلف جهان از طریق ارتباط ذهنی با یکدیگر در ارتباطند و یا نارنجی مد جدید است(۲۰۱۳-۲۰۱۷) که روایتگر زندگی یک زندانی زن در نیویورک است.
من قطاری دیدم که سیاست می برد
اما به طور قطع گل سرسبد تمام محصولات نتفلیکس مجموعه House of Cards (۲۰۱۳-۲۰۱۷) است. مجموعه ای به تهیه کنندگی دیوید فنچر بزرگ که در ایران با نام «خانه پوشالی» شهرت یافته است. درامی سیاسی- هیجانی که به اتفاقات و زد و بندهای پشت پرده محافل سیاسی آمریکا می پردازد. کوین اسپیسی Kevin Spacey ایفاگر نقش سیاستمدار دموکراتی به نام فرانک آندروود است که در تلاش برای پیمودن مدارج ترقی در واشنگتن و رسیدن به کاخ سفید از هیچ کاری فروگذار نیست. مجموعه ای آکنده از استراتژی های ماکیاولیستی، تطمیع، تهدید و پراگماتیسم که شاید از شاخصه های دنیای سیاستمداری و مصداق همان قطاری باشد که به قول سهراب چه خالی می رود!
این مجموعه نه تنها مورد توجه عامه مردم بلکه از محبوبیت خاصی بین سیاستمداران برخوردار است. سال ۲۰۱۳ باراک اوباما رییس جمهور وقت آمریکا در حساب توییتر رسمی خود یک روز قبل از پخش رسمی فصل دوم، خبر آن را پست کرد و از دیگران خواست قصه را اسپویل یا اصطلاحا لو ندهند!
از زاویه ای دیگر «خانه پوشالی» از آن جهت قابل توجه است که گرچه به شدیدترین شکل ممکن دنیای بی رحم سیاست آمریکا را به تصویر می کشد، همزمان نمایانگر درجه تحمل آزادی رسانه های مستقل است. نقل قول جالبی از بیل کلینتون رییس جمهور اسبق آمریکا درباره خانه پوشالی موجود است که: «این سریال حقیقی تر از آن است که سبک داستانی نام بگیرد. ۹۹ درصد اتفاقات فیلم واقعی ست و آن ۱ درصد هم این است که امکان ندارد یک لایحه درباره آموزش و پرورش به این سرعت در کنگره تصویب شود!»
نتفلیکس به واسطه «خانه پوشالی» بیشتر از هر زمان دیگری آوازه اش فراگیر شد تا جایی که هم اکنون خدماتش بر طبق اعلان وب سایت رسمی این کمپانی در تمام دنیا به جز چین، کره شمالی، سوریه و شبه جزیره کریمه عرضه می شود. گرچه هم اکنون وبسایت این کمپانی در ایران فیلتر است.
آنها در سال میلادی گذشته به جز خدمات توزیعی خود بیش از ۱۲۶ عنوان سریال و فیلم اختصاصی تولید کردند که این رقم بالاتر از هر شبکه و یا کانال تلویزیونی در ایالات متحده بوده است. اگر سری به برنامه های آینده این کمپانی سری بزنید به لیستی بلند بالا از فیلم های در دست ساخت سینمایی برخورد می کنید که نشان از خیز بلند آنان برای سال های آینده دارد.
شرکتی که کار خود را کمتر از ۲۰ سال پیش با یک ایده ناب شروع کرد و در پیچ های تند تاریخ از مسیر کنار نکشید تا هم اکنون در مسیر موفقیت و شهرت نام خود را در کنار استودیوهایی با بیش از یک قرن قدمت ببیند.
Ashkan.Mazidi@gmail.com